Бас прокурор Рысқалиевтің мүлкін қайтаруды сұрайды

Республиканың Бас Прокуроры Бергей Рысқалиев пен оның ағасы Аманжанға қатысты үкімнің қайта қаралуы туралы Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сотына кассациялық шағым жасады.

Наразылықта ағайынды Рысқалиевтер - Рүстем Албақасов пен Ерболат Ізбасардың сыбайластары да айтылды.

Еске салайық, 2006-2012 жылдар аралығында Бергей Рысқалиев Атырау облысын басқарған.  2012 жылдың тамызында Рысқалиев облыс әкімінің қызметінен «денсаулыққа байланысты» алынып тасталды.  Сонымен бірге оның ағасы - мәжілісмен Аманжан Рысқали - депутаттық өкілеттігінен өз еркімен кетті.  Көп ұзамай қаржы полициясы прокурорлардың тексеруінен кейін ағайындыларға қатысты қылмыстық іс қозғалды. Бірақ полиция оларды ұстай алмады.  Ағайындылар мен олардың тоғыз серігі із-түссіз жоғалып кетті.

2013 жылдың қаңтарында олар халықаралық іздеулер тізіміне алынды, бірақ сол күйі табылмады.

Сырттай Рысқалиевтерге 2008-2011 жылдары құрылған үш ұйымдасқан қылмыстық топ кіретін қылмыстық қауымдастық құрды деп айып тағылды.  «Рысқалиевтер тобына» барлығы 35 адам кірді.  Оның ішінде - облыс әкімінің бұрынғы бірінші орынбасары Болат Дәукенов, Атырау қаласының әкімі Асқар Керімов, бірқатар облыстық басқармалардың басшылары.  Прокурорлардың айтуынша, көп деңгейлі қылмыстық топ Атырау облысының әкімі болған алғашқы күндерден бастап Бергей Рысқалиевті біріктіре бастады.  Сонымен қатар, Бергей Рысқалиевке басқа адамдардың сеніп тапсырылған мүлкін заңсыз пайдалану және ысырап ету, сондай-ақ мемлекеттен 70 миллиардтан астам теңге ұрлады деген айыптар тағылды. 

 Сот ісі бір жылға жуық уақытқа созылды, Рысқалиевтің ұйымдасқан қылмыстық тобының мүшелері 2,5 жылдан 15 жылға дейін бас бостандығынан айырылды.  Бергей Рысқалиев сырттай 17 жылға, ағасы Аманжан 16 жылға бас бостандығынан айырылды.

Сол кезде хабарланғандай: "сот үкімімен 185 нысан тәркіленді, оның ішінде 50 пәтер, 44 жер учаскесі және банк шоттарындағы ақша."

Алайда, өткен жылдың бірінші жартысында қауіпсіздік күштері жеті жыл бойы іздеп келген Бергей Рысқалиевті Лондонда көрген. Екінші қашқын  Мәжілістің бұрынғы депутаты болған, ағасы Аманжанның қайда екендігі белгісіз.

Бергей Рысқалиевтің «қоғамдық қайта тірілуі» 2018 жылдың көктемінде Брюссельде өтті, онда өзін оппозиция деп санайтын кейбір қазақстандық қоғамдастықтар кенеттен еш тосқауылсыз жиналды.  Бельгия астанасындағы кездесудің мақсаты «Қазақстан» оппозициялық қозғалысын құру болды, бұрынғы премьер-министр Акежан Қажыгелдин және қашқын әкім Бергей Рысқалиев ұйымдастырушылар деп аталды. Алайда, келесі жылдың жазында қозғалыс өзінің таратылуын жариялады.

Жалпы, белгілі болғандай, осы уақыттың ішінде Бергей Рысқалиев Қазақстандағы ішкі саяси оқиғаларға белсене араласқан.  2019 жылы мамырда оппозициялық күштердің келесі конференциясы Парижде өтті - Қажыгелдин мен Рысқалиевтің қатысуымен.  Сол жылдың күзінде «Дат» газетінің «негізгі оқырманы» және «Ақиқат» Жалпыұлттық социал-демократиялық партиясының (ЖСДП) сол кездегі төрағасы Ермұрат Бапи бұрынғы жетекшісі Жармахан Тұяқбай кезінде партияның біреуге 200 мың доллар қарызы бар деп күтпеген жерден мәлімдеме жасады және «нәтижесінде қарыздың жартысын Бергей Рысқалиев жапты», сондықтан ол «партияның қожайыны».

Бұл кезде журналистің ашқан жаңалықтар ағыны мен Бапи саясаты тоқтаған жоқ. Алты айдан кейін Бас прокуратура мынадай мәлімдеме жасады: «Іс тергеу барысында көрсетілген мүліктерді заңсыз тәркілеу туралы өтініштердің дәлелдері расталды».

Бюджет қаражатын аса ірі көлемде игерудің басталуы 2008 жылдың желтоқсанында танылды.  Бірақ сот, белгілі болғандай, қылмыскерлердің қылмыстық ісі басталғанға дейін алған мүлкін тәркілеген.

Істі қарағаннан кейін Бас прокурор Нұрдаулетов Бергей Рысқалиевке Нұр-Сұлтан, Атырау және Ақтөбедегі үш жер учаскесін, Атыраудағы үйді, сондай-ақ Алматыдағы жерасты гараждарын қайтаруды ұсынады.  Сонымен қатар, Бас прокурор сот тәркілеген мешітті Бергей Рысқалиевке тиесілі деп санаған Атырау облысындағы мешітті қайтаруды сұрайды.  Наразылықта көрсетілгендей, мешіт Бергей Рысқалиевтің атасына тиесілі, ол оны Қазақстан мұсылмандары діни басқармасына берген, сәйкесінше Бергей оның қожайыны болмаған.  Прокурор сонымен қатар Бергей Рысқалиев AE және K жарғылық капиталындағы 80% үлесті (көтерме және бөлшек сауда; автомобильдер мен мотоциклдерді жөндеу - Д.М.) және осы ЖШС-ге тиесілі басқа компаниялардағы барлық үлестерін қайтаруы керек деп санайды. Прокуратура сонымен бірге Бергейге «Мадиниет Плюс» ЖШС-нің 100% қатысу үлесін (компания жылжымайтын мүлікпен айналысады - Д.М.), «A-Printing» ЖШС-нің 45% қатысу үлесін (Ақтөбедегі ең ірі баспахана), 45% үлесін қайтару қажет деп есептейді.

Бас прокурордың айтуынша, Аманжанға Атыраудағы жер учаскелері мен Ақтөбедегі үйлерді, «Батыс-Мұнай» ЖШС (ірі сервистік мұнай компаниясы - МА) және «МК-Бизнес» ЖШС (құрылыс компаниясы, акциялар пакеті) үлестерін қайтаруы әділетті болар еді деп санайды.

Жоғарғы сот Бас прокурордың наразылығын қарауды 23 маусымға белгілеген.
Басып шығару