Беларусьтағы сайлау: Ең қызығы әлі алда

Қазақстандық саясаттанушы Оразғали Селтеев Беларуссиядағы оқиғаға баға берді.

Оразғали Селтеевтің айтуынша, Беларуссиядағы наразылық көңіл-күйлер пісіп болған. Саяси аренада әйел кандидат Светлана Тихановскаяның шығуы кездейсоқтық.

«Ол тек Александр Лукашенкоға қарсы біріккен наразылықтың символы ретінде ғана әрекет етті, ол түрмеге қамалған күйеуі, белсенді әрі блоггер Сергей Тихановскийдің орнына ресми түрде келді.

 Сол сияқты оған Лукашенканың басты бәсекелестері - сайлау алдында бейтараптандырылған Валерий Цепкало мен Виктор Бабариконың әйелдері қосылды.  Яғни, бұл бірлескен штаб Светлананың айналасында құрылды. Әйелдерге қарсы біріккен оппозицияның авангарды анағұрлым күшті эмоционалды және эмпатикалық әлеуетке ие болуы мүмкін. Бұл сайлау процестерінің тарихында әлі зерттелмеген ерекше жағдай.  Бұл үш әйел өте тиімді науқан жүргізіп, бүкіл наразылық электораттарын жұмылдырды», - дейді саясаттанушы.

«Егер Лукашенко саяси аренадан кетсе, ол Роза Отунбаеваның бір кездері Қырғызстандағыдай уақытша президент қызметін атқара алар еді. Тихановская өзін 80 пайыз жинағанмын деп сендіреді. 

Ол арқылы белорустар тек Лукашенконың кетуіне қол жеткізгісі келеді », - дейді сарапшы.

Енді саясаттанушының пікірінше, Беларуссиядағы наразылықтар әзір аяқталмайды.

«Алда - қоғам мен билік арасындағы ұзаққа созылған қарама-қайшылық болады. Лукашенкаға сәл кейінірек болса да кетуі керек. Ол кез-келген концессияны әлсіздіктің көрінісі деп санайтын саясаткерлер санатына жатады. Ол өзінің тыңдауға дайын еместігін үнемі көрсетеді. Бүгін де ол наразылық білдірушілерді «қой» деп атады. Ел басшысының бұл сөзі қалай? Одан ешқандай өзгеріс күтпеу керек. Бірақ наразылық тез арада басылады деп ойлайтындар қателеседі», - дейді саясаттанушы.

Оразғали Селтеевтің айтуынша, Беларуссияның қазіргі президенті Александр Лукашенконың басты қателігі - билікті уақытында тапсырмауы.

«Лукашенко соңғы алты ай ішінде бірқатар қателіктер жіберіп, өзігің Беларуссия саясатына одан әрі араласу мүмкіндігін азайтты.

Ол реформалардың нақты векторын ұсынған жоқ. Тіпті, сайлау алдындағы соңғы хабарлама адамдарға елдің қаншалықты өзгеретінін көрсету үшін қолданылмады.  Шындығында, бұл хабарлама тіпті қоғамға емес, өзінің қажеттілігіне сендіруге тырысқан элитаға жіберілді», - дейді сарапшы.

Саясаттанушы Беларуссиядағы наразылық акциясының артында «басқа күштер» тұрған жоқ деп санайды.

«Наразылық акциясының артында басқа біреулер тұр деп айтса, бұл манипуляция. Бәрі де қарапайым. Қанағаттанбаған қоғам өзін ұйымдастырды. Бірқатар белсенділер бетпе-бет келіп, халықтық қозғалысты жүргізді. 

Беларуссиядағы жағдай шиеленіске толы, кез-келген үшінші күштер оны пайдалана алады. Сондықтан, ең қызығы әлі алда», - деп есептейді саясаттанушы.

«Біріншіден, біз реформалардан кешікпеуіміз керек. Бұл қоғамның қажеттіліктеріне мұқият болу. Терең саяси реформалардың уақыты келді. Бұл мемлекеттік басқару жүйесінің болашақта тиімділігі мен тұрақтылығына қатысты мәселе.

 Екіншіден, билік барлығына құрметпен қарау керек.  Кез-келген саяси қарсыластар немесе келіспеушілік білдірген адамдар түрмеге отырмауы керек.